Fonksiyonel beslenme, hastalıkların önlenmesinde ve tedavisinde kullanılan bir beslenme şeklidir. Besinlerin öne çıkan, fonksiyonel özelliklerinin dikkate alınarak bireylerin beslenme düzenini oluşturulur. Fonksiyonel beslenme düzeninde, vücudumuzda inflamasyona sebep olan ve/veya inflamasyonu arttıran besinleri günlük beslenme rutinimizden çıkardığımız yani elimine ettiğimiz bir süre geçiririz. Bu sürede uyguladığımız beslenme düzenine ‘Eliminasyon Diyeti’ adını veririz. Eliminasyon sürecinde beslenme rutininden glüten, kazein ve bazen lektin içeren besinleri en az 6-8 haftalık periyotta çıkarılır. Daha sonrasında ekleme dönemine geçilerek hangi besinin vücudumuza hangi etkileri yaptığını incelenir. Eliminasyon diyeti süresince beslenme düzenimize fonksiyonel besinleri ekleyerek aynı zamanda vücut sağlığımızı iyileştiririz.
Fonksiyonel beslenme planında; Besinsel inflamasyon azalır, karaciğer fonksiyonu desteklenir, toksik yük azalır, hedefe yönelik antioksidan alımını sağlanır ve hormon metabolizması dengelenir. Fonksiyonel beslenmenin genel özelliklerine değinecek olursak antinflamatuar ve antioksidan özelliktedir, teröpatik gıdaları içerir ve fitokimyasallardan zengindir. Bu özelliklerine ek olarak aynı zamanda mikrobiyom onarımını gerçekleştirip daha sağlıklı bir bağırsak florasına sahip olunmasını sağlar.
Bağırsak florasının sağlıklı olması veya sağlığının iyileştirilmesi günümüzde özellikle yaygın görülen kronik inflamatuar hastalıkların tedavisinde ve şikayetlerin azaltılmasında, sağlığın iyileştirilmesinde oldukça önem taşımaktadır. Aynı zamanda makrobesinlerin son hali, mikrobesin ögelerinin sindirimi ve emilimi bağırsaklarda gerçekleşmektedir. Bağırsak floramızda gerçekleşen bütün emilimler, sindirim sistemi rahatsızlıkları, emilim bozuklukları, kabızlık bizim fiziksel ve ruhsal sağlığımızı etkiler. Sağlıklı bağırsak florasına sahip olmak için probiyotik ve prebiyotik besinleri tüketmeli, bağırsakları kötü etkileyen, vücutta oksidatif stresi arttıran, inflamasyona sebep olan besinlerin tüketiminin azaltılması gerekmektedir. Bunun için ise fonksiyonel besinlerden yararlanırız.
Fonksiyonel beslenmede öne çıkan fonksiyonel besin kavramı; besinlerin temel besin ögesi gereksinimlerini karşılamaya ek olarak, hastalıklardan korunmada ve sağlığın geliştirilmesinde rol alan, biyoaktif unsurlar içeren besin veya besin bileşeni olarak tanımlanır. Fonksiyonel besin, besinin doğal formunda bulunan aktif bir bileşen olabileceği gibi, teknolojik işlemlerle biyoaktif unsurlarla zenginleştirilmiş ve böylece sağlık üzerinde olumlu etkileri olan bir besin de olabilir. Fonksiyonel besinler diğer besinlere göre daha renkli, daha lezzetli, daha aromatik ve daha acıdır. Gıdaları fonksiyonel özellikler yüklemek için fermentasyon & filizlendirme yöntemini kullanabilir, renkli tabaklar hazırlayıp baharat kullanımı arttırabilirsiniz.
